Kuratorium Oświaty we Wrocławiu

W związku z zapytaniami i wątpliwościami kierowanymi do Kuratorium Oświaty we Wrocławiu dotyczącymi uzyskiwania kwalifikacji nauczycielskich na studiach podyplomowych zwracamy uwagę, że występowanie w  nazwie studiów podyplomowych przedmiotu nauczanego w szkole nie jest jednoznaczne z tym, że studia te nadają kwalifikacje do nauczania tego przedmiotu.

Wybierając studia podyplomowe należy pamiętać, że od roku  akademickiego 2019/2020, tj. od dnia 1 października 2019 r., dla kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela (tj. dla studiów oraz studiów podyplomowych) obowiązuje nowy standard kształcenia – rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 25 lipca 2019 r. w sprawie standardu kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela (Dz. U. z 2021 r., z późn. zm.). Standard przewiduje w szczególności odbycie przez uczestników studiów podyplomowych zajęć dydaktycznych oraz praktyk zawodowych, wg ściśle określonych zasad. W programie studiów przygotowujących do wykonywania zawodu nauczyciela uczelnia ma obowiązek uwzględnić cały standard kształcenia.

Z przywołanego powyżej rozporządzenia, wynika w szczególności, że organizowane przez uczelnię studia podyplomowe dla nauczycieli w więcej niż jednym zakresie, obejmujące kilka przedmiotów jednocześnie, nie mogą być uznane za nadające kwalifikacje do nauczania tych przedmiotów.

Na przykład kwalifikacji nie nadaje ukończenie studiów podyplomowych, które w nazwie i zakresie odnoszą się do nauczania dwóch przedmiotów, np.: „Nauczanie biologii i geografii”, „Nauczanie historii i geografii”, „Nauczanie historii i fizyki”. Stanowisko takie potwierdza również Ministerstwo Edukacji i Nauki, które w piśmie do Dolnośląskiego Kuratora Oświaty jako uzasadnienie takiego stwierdzenia przywołuje ust. 2.7 pkt 4 załącznika nr 1 do wskazanego rozporządzenia. Przepis ten stanowi, że kształcenie na studiach podyplomowych przygotowujące do wykonywania zawodu nauczyciela może być prowadzone w zakresie przygotowania merytorycznego i dydaktycznego do nauczania kolejnego przedmiotu lub prowadzenia kolejnych zajęć dla absolwentów studiów pierwszego stopnia i studiów drugiego stopnia lub jednolitych studiów magisterskich na kierunkach, których programy studiów określały efekty uczenia się obejmujące wiedzę i umiejętności odpowiadające wymaganiom ogólnym odpowiednio podstawy programowej przedmiotu nauczania lub podstawy programowej kształcenia w zawodzie lub treściom prowadzonych zajęć, posiadających przygotowanie merytoryczne, psychologiczno-pedagogiczne, w zakresie podstaw dydaktyki i emisji głosu oraz dydaktyczne do nauczania przedmiotu lub prowadzenia zajęć.

W związku z zapytaniami dotyczącymi realizacji studiów podyplomowych w formie on-line informujemy, że nie jest możliwe aby organizowane obecnie studia podyplomowe, których ukończenie ma zapewnić nabycie kwalifikacji nauczycielskich były w całości prowadzone w takiej formie. Wymiar zajęć prowadzonych z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość musi w pełni uwzględniać zapisy  rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 25 lipca 2019 r. w sprawie standardu kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela. Obecnie, z wyłączeniem lat 2020/2021 oraz 2021/2022, w których obowiązywały regulacje wprowadzone w związku z epidemią Covid, każda uczelnia prowadząc kształcenie przygotowujące do wykonywania zawodu nauczyciela (na studiach oraz studiach podyplomowych) może wykorzystywać metody i techniki kształcenia na odległość w ściśle określony w standardzie sposób. W przywołanym wyżej piśmie MEiN, wskazano, że:

• w przypadku kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela przedmiotu, nauczyciela teoretycznych przedmiotów zawodowych, nauczyciela praktycznej nauki zawodu, nauczyciela prowadzącego zajęcia i nauczyciela psychologa – w grupach zajęć B-F (tj. w grupach zajęć objętych standardem kształcenia nauczycieli) liczba punktów ECTS, jaka może być uzyskana w ramach kształcenia z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość, nie może być większa niż 25 % sumy liczby punktów ECTS określonej dla tych grup zajęć. Praktyki zawodowe nie mogą być prowadzone z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość (Część I. Sposób organizacji kształcenia, ust. 3.7. załącznika nr 1 do ww. rozporządzenia, który dotyczy kształcenia na studiach oraz na studiach podyplomowych);
• w przypadku kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela przedszkola i klas I-III szkoły podstawowej oraz kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela pedagoga specjalnego, nauczyciela logopedy i nauczyciela prowadzącego zajęcia wczesnego wspomagania rozwoju dziecka – liczba punktów ECTS, jaka może być uzyskana w ramach kształcenia z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość, nie może być większa niż 25 % liczby punktów ECTS koniecznej do ukończenia studiów. Praktyki zawodowe nie mogą być prowadzone z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość (Część I. Sposób organizacji kształcenia, ust. 3.4. załącznika nr 2 do ww. rozporządzenia, który dotyczy kształcenia na jednolitych studiach magisterskich na kierunku „pedagogika przedszkolna i wczesnoszkolna”; Części I. Sposób organizacji kształcenia, ust. 3.4. załącznika nr 3 do ww. rozporządzenia, który dotyczy kształcenia na jednolitych studiach magisterskich na kierunku „pedagogika specjalna” oraz na studiach pierwszego i drugiego stopnia na innych kierunkach, a także na studiach podyplomowych).

Każda uczelnia, która obecnie organizuje studia podyplomowe, które nadają kwalifikacje do nauczania w szkole musi wskazane powyżej warunki spełniać.

Komunikat dla dyrektorów i nauczycieli w związku z oferowanymi na stronach internetowych różnych podmiotów kursami zawierającymi w nazwie określenie „kwalifikacyjne”.

• Przez kurs kwalifikacyjny – należy rozumieć kurs kwalifikacyjny z zakresu określonego przedmiotu, prowadzonych zajęć lub przygotowania pedagogicznego, organizowany zgodnie z przepisami w sprawie placówek doskonalenia nauczycieli, którego ukończenie umożliwia nauczycielowi posiadającemu poziom wykształcenia wymagany od nauczycieli danego typu szkoły lub placówki uzyskanie kwalifikacji do nauczania przedmiotu, prowadzenia zajęć lub przygotowania pedagogicznego; (p.p.: 2 pkt 12 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 1 sierpnia 2017 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli (tekst jedn.: Dz. U. z 2020 r. poz. 1289)
• Placówki doskonalenia posiadające akredytację mogą, za zgodą kuratora oświaty właściwego ze względu na siedzibę placówki, prowadzić:

1) kursy kwalifikacyjne, o których mowa w przepisach w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli, w zakresie:

1. 1. 1. przygotowania pedagogicznego dla nauczycieli praktycznej nauki zawodu,
      2. pedagogiki specjalnej dla nauczycieli praktycznej nauki zawodu,
      3. wychowania do życia w rodzinie;

2) kursy kwalifikacyjne z zakresu zarządzania oświatą, o których mowa w § 8 ust. 1 pkt 2 oraz w przepisach w sprawie wymagań, jakim powinna odpowiadać osoba zajmująca stanowisko dyrektora oraz inne stanowisko kierownicze w poszczególnych typach publicznych szkół i rodzajach publicznych placówek.

• Kursy kwalifikacyjne dla nauczycieli nie mogą być prowadzone przez placówki doskonalenia posiadające wyłącznie wstępną akredytację oraz przez placówki doskonalenia, którym cofnięto akredytację na podstawie art. 186 ust. 1 ustawy, o czym mowa w 21 ust. 2 rozporządzenia w sprawie placówek doskonalenia nauczycieli. Wyjątek stanowią jedynie publiczne placówki doskonalenia nauczycieli prowadzone przez właściwych ministrów, o których mowa w § 21 ust. 3 ww. rozporządzenia.
• Brak jest podstaw prawnych na realizowanie jakichkolwiek innych kursów kwalifikacyjnych niż wyżej wymienione, który umożliwiłyby nauczycielowi uzyskanie dodatkowych kwalifikacji, o których mowa w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 1 sierpnia 2017 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli (Dz.U. z 2020 r. poz. 1289).
• Podkreślić należy, że każdy uczestnik kursu kwalifikacyjnego dla nauczycieli po jego ukończeniu otrzymuje świadectwo (nie zaświadczenie), którego wzór określa załącznik do rozporządzenia w sprawie placówek doskonalenia nauczycieli.