Szanowni Państwo Dyrektorzy Szkół i Placówek
poniżej prezentujemy stanowisko Ministra Edukacji i Nauki w sprawie funkcjonowania gabinetów stomatologicznych w szkołach oraz żądania od rodziców dzieci i uczniów zaświadczeń lekarskich w związku
z obecną sytuacją epidemiologiczną.
Do Ministerstwa Zdrowia i Ministerstwa Edukacji Narodowej wpływają sygnały o niewłaściwych zachowaniach dyrektorów szkół, które utrudniają realizację prawa do edukacji i opieki zdrowotnej uczniów w czasie pandemii.
- Brak możliwości leczenia uczniów w gabinetach szkolnych z powodu ograniczonej możliwości wchodzenia rodziców na teren szkoły.
Należy podkreślić, że zgodnie z Wytycznymi MEN, MZ i GIS dla publicznych i niepublicznych szkół i placówek od 1 września 2020 r. jeżeli w szkole funkcjonuje gabinet stomatologiczny, należy ustalić ze świadczeniodawcą na podstawie obowiązujących go wymagań określonych w przepisach prawa oraz aktualnych wytycznych, m.in. Ministerstwa Zdrowia i Narodowego Funduszu Zdrowia, zasady korzystania z gabinetu oraz godziny jego pracy i upowszechnić je wśród uczniów i ich opiekunów.
Na podstawie ustawy z dnia 12 kwietnia 2019 r. o opiece zdrowotnej nad uczniami (Dz. U. poz. 1078), profilaktyczna opieka stomatologiczna nad uczniami jest sprawowana w przypadku braku sprzeciwu rodziców albo pełnoletnich uczniów. Dotyczy to badania oraz oceny stanu zdrowia jamy ustnej. Natomiast w przypadku potrzeby podjęcia ingerencji w jamie ustnej dziecka (leczenia) należy przekazać rodzicowi informację o stanie zdrowia, proponowanych działaniach, możliwych następstwach ich zastosowania albo zaniechania oraz uzyskać jego zgodę. Zgodę wyraża się przed udzieleniem świadczenia zdrowotnego. Mając powyższe na uwadze, w szczególności fakt, że zgoda rodzica musi dotyczyć konkretnego zabiegu i być poprzedzona przekazaniem kompletnej informacji w tym zakresie, wymagana jest obecność rodzica razem z dzieckiem podczas udzielania tych świadczeń.
W związku z powyższym zapewnienie uczniom realnej możliwości korzystania z opieki stomatologicznej w szkole wymaga uwzględnienia ww. okoliczności w wewnętrznych procedurach funkcjonowania szkoły w czasie epidemii.
Na stronie internetowej Ministerstwa Zdrowia: https://www.gov.pl/web/zdrowie/wytycznedla-poszczegolnych-zakresow-i-rodzajow-swiadczen – pkt 1 stomatologia, są zamieszczone zalecenia postępowania przy udzielaniu świadczeń stomatologicznych w warunkach stanu epidemii covid-19 w Polsce dla lekarzy dentystów, asysty stomatologicznej, gabinetów dentystycznych, laboratoriów techniki dentystycznej i pacjentów. Zalecenia zostały opracowane przez konsultantów krajowych w dziedzinach stomatologicznych oraz uzgodnione z konsultantem krajowym w dziedzinie chorób zakaźnych.
Wprowadzenie stosownych rozwiązań organizacyjnych w szkołach umożliwi kontynuację opieki stomatologicznej nad uczniami w sposób bezpieczny dla lekarza i pacjenta, w celu zachowania nadzoru i profilaktyki zdrowotnej, a w konsekwencji uniknięcia pogorszenia stanu zdrowia jamy ustnej dzieci i młodzieży.
- Żądanie od rodziców dzieci i uczniów zaświadczeń lekarskich w związku z obecną sytuacją epidemiologiczną.
Wymaganie przez dyrektorów przedszkoli i szkół zaświadczeń, które mają potwierdzać, że występujące u dziecka objawy takie jak: kaszel, katar, duszność są wynikiem np. alergii, a nie zakażenia wirusem SARS-CoV-2 nie ma podstaw prawnych. Takie działanie skutkuje masowym zgłaszaniem się pacjentów do poradni specjalistycznych oraz lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej w celu uzyskania przedmiotowego zaświadczenia. Wydawanie tego typu zaświadczeń w trakcie dodatkowych wizyt (wyznaczonych poza podstawowym planem leczenia) przekłada się bezpośrednio na wydłużenie kolejek do tychże specjalistów.
Ponadto zaświadczenie potwierdzające u dziecka niezakaźną chorobę przewlekłą, której objawy mogą być analogiczne, jak infekcji dróg oddechowych, potwierdza ewentualnie brak choroby zakaźnej w dniu wystawienia zaświadczenia i nie zapewnia bezpieczeństwa epidemiologicznego.
Odrębną kwestią pozostaje zasadność żądania zaświadczeń o stanie zdrowia dzieci przez placówki oświatowe. Podstawą do żądania przedstawiania takich zaświadczeń jest posiadanie przez szkoły prawa do przetwarzania danych osobowych, szczególnie wrażliwych,
w rozumieniu RODO, tzn. dotyczących stanu zdrowia dzieci.
W opinii Ministerstwa Zdrowia nie ma podstaw prawnych do żądania przez szkołę tego typu zaświadczeń, gdyż nie jest to instytucja upoważniona do gromadzenia i przetwarzania informacji o stanie zdrowia uczniów (poza przepisami określonymi w ustawie z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo Oświatowe – Dz.U. z 2020 r. poz. 910) i nie powinna w ten sposób warunkować dopuszczenia dziecka do zajęć stacjonarnych. Poza tym powstaje wątpliwość, czy jeśli szkoły będą gromadziły takie zaświadczenia to będą to dokumentacja medyczna i powstaje wówczas problem jakie zasady należałoby stosować do podmiotów innych niż lecznicze, które taką dokumentację gromadzą.
Gromadzenie dokumentacji medycznej to również przetwarzanie szczególnie wrażliwych danych osobowych. Jeżeli rodzice dzieci wyraziliby zgodę na przedłożenie takich zaświadczeń, to ta zgoda legalizuje przetwarzanie tych danych osobowych (art. 9 ust. 1 i 2 lit. a RODO). Należy wskazać, że przedmiotowe zaświadczenia nie kwalifikują się do tych wymienionych w art. 16 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2020 r. poz. 1398 z późn. zm.), gdyż ich przedłożenie nie można traktować za warunek kontynuacji nauki. Jeżeli szkoła nie może zobowiązać rodziców do przedłożenia przedmiotowych zaświadczeń, oznacza to, że są wydawane na prośbę rodziców, zatem wydanie takiego zaświadczenia nie jest świadczeniem gwarantowanym.
Źródło: Ministerstwo Edukacji Narodowej.