Resocjalizacja i socjoterapia

• Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej w art. 32 ust. 2 wyraźnie zabrania dyskryminacji w życiu politycznym, społecznym lub gospodarczym z jakiejkolwiek przyczyny. Podkreśla to fundamentalne prawo do równości i niedyskryminacji dla wszystkich obywateli. Ponadto, art. 68 ust. 3 nakłada na władze publiczne obowiązek zapewnienia szczególnej opieki zdrowotnej osobom niepełnosprawnym. Jest to wyraz troski państwa o dobrostan i jakość życia tych obywateli. Dodatkowo, art. 69 gwarantuje osobom niepełnosprawnym pomoc władz publicznych w zabezpieczeniu egzystencji, przysposobieniu do pracy (nauki) oraz komunikacji społecznej. Konstytucja odsyła do szczegółowych uregulowań ustawowych, które mają na celu wdrożenie tych zobowiązań w życie.

https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19970780483/U/D19970483Lj.pdf

• Konwencja o Prawach Dziecka w art. 23 uznaje i gwarantuje pełne prawo dziecka niepełnosprawnego do godnego i normalnego życia. Zobowiązuje państwa-strony do stworzenia warunków umożliwiających takiemu dziecku osiągnięcie maksymalnej niezależności oraz aktywne uczestnictwo w życiu społeczeństwa. Konwencja podkreśla konieczność zapewnienia dziecku niepełnosprawnemu dostępu do usług i udogodnień niezbędnych do pełnego rozwoju i integracji społecznej.

https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19911200526/O/D19910526.pdf

• Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (tekst jedn.: Dz.U. z 2024 r. poz. 737 z późn. zm.)

Art. 127.1: gwarantuje kształcenie specjalne się dzieci i młodzieży niepełnosprawnej, niedostosowanej społecznie i zagrożonej niedostosowaniem społecznym, wymagającej stosowania specjalnej organizacji nauki i metod pracy. Kształcenie to może być prowadzone w formie nauki odpowiednio w przedszkolach i szkołach ogólnodostępnych, przedszkolach, oddziałach przedszkolnych w szkołach podstawowych i szkołach lub oddziałach integracyjnych, przedszkolach i szkołach lub oddziałach specjalnych, innych formach wychowania przedszkolnego i ośrodkach, o których mowa w art. 2 pkt 7

Art.127.3  – Uczniowi objętemu kształceniem specjalnym dostosowuje się odpowiednio program wychowania przedszkolnego i program nauczania do indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych ucznia. Dostosowanie następuje na podstawie opracowanego dla ucznia indywidualnego programu edukacyjno-terapeutycznego uwzględniającego zalecenia zawarte w orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego, o którym mowa w ust. 10.

https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20170000059/U/D20170059Lj.pdf

• Ustawa z dn. 09 czerwca 2022 r. o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich (Dz.U. z 2022 r. poz.1700) – art. 7 określa katalog środków wychowawczych (pkt. 10 – umieszczenie w młodzieżowym ośrodku wychowawczym) , art.44 określa katalog środków tymczasowych (punkt 5 –  tymczasowe umieszczenie w młodzieżowym ośrodku wychowawczym)

(https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/search.xsp?status=O&year=2022&position=1700

• Rozporządzenie Ministra Edukacji I Nauki Z dnia 30 marca 2023 r. w sprawie niektórych publicznych placówek systemu oświaty (Dz.U. 2023.651) https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20230000651

Określa m.in. rodzaje,  zadania oraz sposoby ich realizacji przez młodzieżowy ośrodek wychowawczy/socjoterapii

• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 28 sierpnia 2017 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym (Dz.U. z 2020 r. poz. 1309) – określa szczegółowe zasady organizacji nauczania dla uczniów z niepełnosprawnością. https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20200001309/O/D20201309.pdf

·       Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2013 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno – pedagogicznej w publicznych szkołach i placówkach Dz.U.2013.532 https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20130000532

• Rozporządzenie Ministra Edukacji z dnia 12 marca 2025 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ramowych planów nauczania dla publicznych szkół (Dz.U. z 2025 r. poz. 363); https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20250000363/O/D20250363.pdf
• Rozporządzenie MEN z dnia 03 sierpnia 2017 r. w sprawie oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych (Dz. U. 2017 poz. 1534); https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20170001534/O/D20171534.pdf
• Rozporządzenie MEN z dnia 09 sierpnia 2017 r. w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (tekst jedn.: Dz.U. z 2023 r. poz. 1798); https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20230001798/O/D20231798.pdf
• Rozporządzenie MEN z dnia 07 września 2017 r. w sprawie orzeczeń i opinii wydawanych przez zespoły orzekające działające w publicznych poradniach psychologiczno-pedagogicznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2023 r. poz. 2061). https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20230002061/O/D20232061.pdf
• Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 27 grudnia 2022 r. w sprawie komisji do spraw kierowania nieletnich do młodzieżowego ośrodka wychowawczego oraz trybu kierowania, przenoszenia i zwalniania nieletnich z młodzieżowych ośrodków wychowawczych (Dz.U.2023.139 ze zm.) https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/search.xsp?status=O&year=2023&position=139

• Orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego z uwagi na niedostosowanie społeczne bądź zagrożjest wskazaniem najbardziej odpowiedniej formy kształcenia, z uwzględnieniem potrzeb dziecka oraz wskazaniem właściwych form pomocy specjalistycznej. Orzeczenie nie oznacza konieczności umieszczenia dziecka w jakiejkolwiek szkole specjalnej czy ośrodku. Orzeczenie wydawane jest na każdym etapie edukacyjnym.
• Aby dziecko otrzymało orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego rodzice lub prawni opiekunowie powinni złożyć w publicznej poradni psychologiczno-pedagogicznej pisemny wniosek wraz z odpowiednią dokumentacją, w szczególności z zaświadczeniem o przeprowadzonych badaniach psychologicznych, pedagogicznych i lekarskich dziecka. Decyzję o wydaniu orzeczenia podejmuje zespół orzekający.
• W posiedzeniu zespołu mają prawo uczestniczyć rodzice ucznia. Rodzice otrzymują pisemne orzeczenie w terminie 7 dni od dnia wydania orzeczenia. Od decyzji niezgodnej z wnioskiem rodziców można odwołać się za pośrednictwem zespołu, który wydał orzeczenie do Kuratora Oświaty.

• Dyrektor szkoły odpowiada za realizację zaleceń wynikających z orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego ucznia na podstawie art. 68 ust. 1 pkt 10 ustawy Prawo oświatowe.
• Edukację uczniów niedostosowanych społecznie, posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, organizują wszystkie szkoły i placówki o charakterze oświatowym, na każdym etapie edukacyjnym. Dzieci z niepełnosprawnością mogą uczęszczać do wszystkich typów przedszkoli i szkół: ogólnodostępnych, ogólnodostępnych z oddziałami integracyjnymi, integracyjnych, ogólnodostępnych z oddziałami specjalnymi, specjalnych.
• Dzieci niedostosowane społecznie mają także możliwość korzystania z adekwatnych do swoich potrzeb form wsparcia, jakie oferują im placówki specjalistyczne, takie jak: młodzieżowe ośrodki wychowawcze, w tym z rewalidacją.
• Umieszczenie w młodzieżowym ośrodku wychowawczym następuje po wydaniu orzeczenia Sądu Rejonowego o zastosowaniu środka wychowawczego lub środka tymczasowego o umieszczeniu nieletniego ucznia w młodzieżowym ośrodku wychowawczym.
• Pobyt wychowanka w młodzieżowym ośrodku wychowawczym może trwać do czasu ukończenia nauki w szkole wchodzącej w skład tego ośrodka lub w szkole (…) nie dłużej jednak niż do końca roku szkolnego w roku kalendarzowym, w którym wychowanek kończy 18 rok życia, chyba że Sąd postanowił uchylić środek wychowawczy wcześniej.
• Wykonywanie środków wychowawczych ustaje z mocy prawa z chwilą ukończenia przez nieletniego 18 lat.
• W szczególnie uzasadnionym przypadku, na pisemny wniosek nieletniego, który ukończył 18 lat, zwalnianego z młodzieżowego ośrodka wychowawczego, dyrektor ośrodka może wyrazić zgodę na jego pozostanie w ośrodku na czas określony, nie dłuższy niż do ukończenia szkoły, do której uczęszcza.
• Po otrzymaniu orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego dyrektor szkoły/placówki jest zobowiązany do opracowania Indywidualnego Programu edukacyjno-Terapeutycznego do 30 września w roku szkolnym, w którym uczeń rozpoczyna kształcenie lub 30 dni od dnia złożenia orzeczenia.
• Szkoły i przedszkola zapewniają: realizację zaleceń zawartych w orzeczeniu
  o potrzebie kształcenia specjalnego; warunki do nauki, sprzęt specjalistyczny
  i środki dydaktyczne, odpowiednie ze względu na indywidualne potrzeby rozwojowe i edukacyjne oraz możliwości psychofizyczne uczniów; zajęcia specjalistyczne, o których mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 47 ust. 1 pkt 5 ustawy Prawo oświatowe; inne zajęcia odpowiednie ze względu
  na indywidualne potrzeby rozwojowe i edukacyjne oraz możliwości psychofizyczne uczniów, w szczególności zajęcia rewalidacyjne, resocjalizacyjne
  i socjoterapeutyczne; integrację uczniów ze środowiskiem rówieśniczym, w tym
  z uczniami pełnosprawnymi; przygotowanie uczniów do samodzielności w życiu dorosłym.
• Zajęcia indywidualne dziecka z orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego mogą być realizowane na podstawie Indywidualnego Programu Edukacyjno-Terapeutycznego opracowanego przez nauczycieli, wychowawców i specjalistów pracujących z dzieckiem.

• Rodzice ucznia mają prawo uczestniczyć w procesie tworzenia i modyfikacji Indywidualnego Programu Edukacyjno-Terapeutycznego, a dyrektor ma obowiązek zawiadomić pisemnie rodziców ucznia o terminie każdego spotkania zespołu i możliwości uczestniczenia w nim. Zaangażowanie rodziców w te działania powinno być poprzedzone dokonywaną wspólnie z nauczycielami i specjalistami wielospecjalistyczną oceną funkcjonowania ucznia.
• program opracowuje i modyfikuje zespół nauczycieli i specjalistów pracujących z uczniem, zatem ostateczna treść programu jest wynikiem ustaleń dokonanych przez członków zespołu, z uwzględnieniem głosu rodziców, w takim zakresie, w jakim zespól uznaje je za zasadne i korzystne dla ucznia.
• Na wniosek lub za zgodą rodziców/opiekunów prawnych lub pełnoletniego ucznia w spotkaniach uczestniczyć mogą także inni specjaliści (lekarz, psycholog, pedagog, logopeda lub inny specjalista).
• Kopię indywidualnego programu edukacyjno-terapeutycznego i kopię wielospecjalistycznej oceny funkcjonowania ucznia przekazuje się rodzicom ucznia/opiekunom prawnym lub pełnoletniemu uczniowi.
• Współpraca z rodzicami ucznia posiadającego orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego dotyczy przede wszystkim wspólnych działań mających na celu realizację zaleceń i przygotowania uczniów do samodzielności w oparciu o zalecenia z orzeczenia, szkolenia i warsztaty oraz grupy wsparcia dla rodziców, indywidualne porady dla ucznia i rodziców, organizowanie zajęć otwartych z udziałem rodziców, pomoc w zrozumieniu i interpretacji orzeczenia, włączanie rodziców w naukę dziecka i życie szkoły.

• Uczniowie posiadający orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego mają prawo zdawać egzaminy zewnętrzne w specjalnym trybie dostosowanym do ich indywidualnych potrzeb i możliwości psychofizycznych.
• W ramach dostosowania warunków przeprowadzania egzaminu stosuje się: zapewnienie uczniowi miejsca pracy adekwatnego do jego potrzeb; wykorzystanie odpowiedniego sprzętu specjalistycznego i środków dydaktycznych dostosowanych do niepełnosprawności ucznia; przedłużenie czasu trwania egzaminu; ustalenie zasad oceniania uwzględniających specjalne potrzeby edukacyjne ucznia; zapewnienie uczniowi pomocy nauczyciela wspomagającego w czytaniu i pisaniu oraz specjalisty z zakresu niepełnosprawności.