Konkurs Fizyczne Ścieżki organizowany jest od 2005 roku przez Narodowe Centrum Badań Jądrowych oraz Instytut Fizyki Polskiej Akademii Nauk. Konkurs przeznaczony jest dla uczniów szkół ponadpodstawowych oraz 7 i 8 klas szkół podstawowych. W odróżnieniu od uczestników konkursów przedmiotowych i olimpiad uczniowie biorący udział w Fizycznych Ścieżkach nie rozwiązują testów ani zadań – ocenie podlega przede wszystkim przygotowana przez nich praca.
Uczestnicy Konkursu sami określają temat pracy i wybierają kategorię, w której chcą wystąpić. Mogą przedstawić pracę naukową – ta musi mieć pierwiastek badawczy i być próbą odpowiedzi na samodzielnie postawione pytanie. Odpowiedzi na nie można szukać bądź na drodze doświadczalnej – przez wykonanie eksperymentu – bądź przez teoretyczną analizę. Można także zgłosić pracę w kategorii pokaz zjawiska fizycznego. Tu oczekiwane jest nietuzinkowe zademonstrowanie dowolnego zjawiska i jego objaśnienie. Wielu uczestników Konkursu decyduje się na trzecią kategorię – esej. To niewielka praca literacka, w której uczeń wypowiada się na temat związany z fizyką, prezentując relację jaka wiąże tę dyscyplinę nauki z zagadnieniami humanistycznymi, z rozwojem cywilizacji, z ogólnoludzką kulturą.
Na prace konkursowe czekamy co roku do końca stycznia. Każda praca, która pomyślnie przejdzie kwalifikację formalną, oceniana jest przez zespół recenzencki, a najlepsze prace, decyzją członków kilkunastoosobowego Jury Konkursu, w którego skład wchodzą m.in. badacze, profesorowie wyższych uczelni, pracownicy NCBJ i IF PAN, kwalifikowane są do etapu finałowego.
Oprócz zawartości merytorycznej pracy przy ocenie brane są pod uwagę:
- inwencja i oryginalność w wyborze tematu pracy, kreatywność w identyfikacji i podejściu do problemu badawczego,
- samodzielność prowadzonych badań,
- poprawność metodologiczna,
- umiejętność analizy wyników.
Autorzy prac zakwalifikowanych do Finału prezentują je publiczności i członkom Jury podczas dwudniowego seminarium finałowego odbywającego się wiosną każdego roku w Warszawie, bądź Świerku. Po prezentacji i rozmowach z każdym z finalistów Jury Konkursu wyłania najlepsze prace w trzech kategoriach finałowych, przyznając nagrody i wyróżnienia.
Fundatorem nagród głównych są NCBJ i IF PAN. Dodatkowo Marszałek Województwa Mazowieckiego funduje laureatom stypendia, a wybrani laureaci Konkursu otrzymują tygodniowe staże w ośrodkach badawczych w Polsce (NCBJ, IF PAN). Uczniowie mogący poszczycić się tytułem laureata Konkursu otrzymują bezwarunkowy wstęp na wybrane uczelnie wyższe (dotyczy wybranych kierunków na Uniwersytecie w Białymstoku, Uniwersytecie Jagiellońskim, Uniwersytecie Warszawskim i Politechnice Świętokrzyskiej) lub – w przypadku Politechniki Warszawskiej – maksymalną liczbę punktów z fizyki (bez względu na ocenę maturalną z tego przedmiotu) w rekrutacji na studia.
Konkurs Fizyczne Ścieżki od wielu lat objęty jest patronatami honorowymi Ministra Edukacji i Nauki, a organizacja XIX i XX edycji Konkursu jest dofinansowana ze środków budżetu państwa, przyznanych przez Ministra Edukacji i Nauki w ramach Programu „Społeczna Odpowiedzialność Nauki II”.
Szczegółowe informacje na temat Konkursu można znaleźć na stronie internetowej: fizycznesciezki.pl.
